Demir heeft nieuwe beheerregeling Aziatische hoornaar klaar

De Aziatische hoornaar is op dit moment een gevestigde soort in Vlaanderen. Deze wesp volledig uitroeien achten experten niet meer mogelijk. De Europese populatie is nu te groot en te verspreid om de Aziatische hoornaar uit Vlaanderen weg te houden of uit te roeien. Wel kunnen we door een aanpak op alle fronten de overlast beperken. Op initiatief van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir heeft Natuur en Bos een nieuwe aanpak uitgewerkt binnen de bevoegdheden van Demir. “Van een specifieke bestrijding in onze natuurgebieden, over opleidingen voor professionele verdelgers en brandweer, tot het meldpunt VespaWatch. Een brede aanpak kan de overlast beperken”, aldus Demir. Opvallend: Demir en Natuur en Bos kregen tijdelijk toelating van FOD Volksgezondheid om diatomeeënaarde in te zetten, kiezelaarde in poedervorm, wat voorkomt dat een overvloed insecticiden in de natuur terecht komt. Verschillende provincies, gemeenten of brandweerzones kiezen er intussen voor om gratis aan verdelging te doen.

Het Agentschap voor Natuur en Bos coördineert in nauwe samenwerking met het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO), het departement Omgeving en het Departement voor Landbouw en Visserij de bestrijding van de Aziatische hoornaar. De aanpak focust zich op de bestrijding van nesten die een risico vormen voor de civiele veiligheid of die schade veroorzaken aan landbouw (imkerij) of biodiversiteit.

Wat gebeurt er nu al?

Natuur en Bos investeert in 2023 325.000 euro in de bestrijding van de Aziatische hoornaar. Dat is een vervijfvoudiging van het budget van vorig jaar. Maar bovenal willen we het professioneler en doelgerichter aanpakken. Met dit budget hebben we de beheerregeling uitgewerkt dat focust op 5 zaken:

- We bestrijden de Aziatische hoornaar in onze eigen gebieden. Als grootste beheerder van Vlaanderen met 93.000 ha natuur en bos beschermen we zo een groot deel van onze natuur en onze biodiversiteit. Extra aandacht gaat daarbij naar gebieden met veel recreatie om daar risico’s voor de mensen te minimaliseren. Dankzij de tijdelijke toelating van de FOD Volksgezondheid voorzien we ook het gebruik van diatomeeënaarde (kiezelaarde in poedervorm) door professionele verdelgers die een opleiding Aziatische hoornaar volgden. Hiermee bieden we een natuurgebaseerde bestrijdingswijze aan en kunnen we het gebruik van chemische insecticiden beperken.

- We organiseren opleiding voor professionele verdelgers en brandweer, die steeds meer met deze problemen geconfronteerd worden. Op die manier ondersteunen we ook de lokale besturen. Maar we gaan die opleiding ook toegankelijk maken voor iedereen via Ecopedia, het online kenniscentrum van Natuur en Bos.

- Via het Antigifcentrum zorgen we voor objectieve informatie over het steekgevaar van de Aziatische hoornaar. Er worden immers ook erg vaak onwaarheden verkondigd over de Aziatische Hoornaars en we willen paniekzaaierij voorkomen.

- Het Vlaamse meldpunt Vespa Watch ( www.vespawatch.be ) wordt steeds bekender en gaan we optimaliseren om een goed overzicht te behouden van de populatie en trends.

Maar, mensen die een nest melden bezorgen we ook steeds een lijst van erkende bestrijders, een lijst van mensen die een gespecialiseerde opleiding gevolgd om deze soort te bestrijden.

- We gaan professionele bestrijders ook ondersteunen in de aankoop van persoonlijke beschermingsmiddelen. Zo’n pak kost €600 - 800 en het is belangrijk dat er voldoende professionele bestrijders zijn, maar ook dat zij het veilig houden.

Nieuwe beheerregeling

De aanpak van een gevestigde soort vraagt om een beheerregeling op lange termijn samen met de betrokken partners. Net als bij andere pestsoorten moet iedereen zijn verantwoordelijkheid nemen om overlast tegen te gaan. Dat gebeurt ook bij ratten, was- of kleermotten, kakkerlakken, …

Na recent overleg tussen de verschillende stakeholders over de aanpak is het finale ontwerp voor de beheerregeling rond. Ook de feedback van het departement Landbouw en Visserij is geïntegreerd. De beheerregeling gaat nu naar de adviesraden en kan dan definitief goedgekeurd worden.

Natuur en Bos neemt in de nieuwe ontwerp beheerregeling volgende rollen op:

- verder verdelgen in de eigen domeinen

- uitstippelen van de beleidsdoelstellingen voor de bestrijding

- verdere ontwikkeling van Vespa Watch ondersteunen

- faciliteren van verdelging buiten eigen domeinenkennis delen en communiceren via de eigen kanalen

Schade aan biodiversiteit

Op basis van de meest recente wetenschappelijke informatie zien we dat de Aziatische hoornaar een voorkeur heeft voor de gedomesticeerde honingbij als voornaamste voedsel. Dat verklaart de ongerustheid onder imkers, die vanuit het landbouwbeleid initiatieven in hun richting vragen.

Er is geen specifieke voorkeur voor bepaalde soorten waardoor er nog geen zichtbare impact is op populatieniveaus van wilde bestuivers. Er is op dit moment dus nog geen sprake van biodiversiteitschade bij de wilde bestuivers. Maar verder onderzoek en monitoring moet die impact blijven opvolgen.

Schade voor de landbouw

Ook voor imkers zijn de Aziatische Hoornaars een bedreiging. Het zijn vooral hun bijenkasten die de drive-in vormen voor de Aziatische Hoornaars. De Aziatische Hoornaar wordt daarom opgenomen als te bestrijden soort in het Strategisch Plan Bijeenteelt van Landbouw en Visserij. Vanuit landbouw zullen de middelen van daaruit komen.

Wat kunnen burgers doen?

- Het is belangrijk om Aziatische hoornaars en zeker de locatie van nesten te melden via www.vespawatch.be

Op die plek vinden burgers meteen ook alle informatie over hoe ze de Aziatische hoornaar kan herkennen en waar de wespen waargenomen zijn.

- Bij vermoeden van acuut steekgevaar kunnen burgers een nest melden via het nieuwe Nationaal wespenloket van de FOD Binnenlandse zaken. Dat kan via www.1722.be

- Extra info over de gevaren van een steek vinden burgers net als voor andere wespen of hoornaars via www.antigifcentrum.be

Wat burgers zeker niet mogen doen is zelf nesten verwijderen. Doe steeds een beroep op brandweer of professionele bestrijders om nesten van de Aziatische hoornaar te bestrijden.

Uiteraard ligt er een verantwoordelijkheid per terreinbeheerder en dus ook bij lokale besturen. Verschillende provincies of brandweerzones betalen de bestrijding terug, vaak via gemeenten. De Provincie Limburg voorziet niet in bestrijding of financiële vergoeding, maar werd €15.000 op tafel gelegd voor imkerverenigingen om vallen te verdelen bij imkers. Het is aan de lokale autonomie en verantwoordelijkheid om daarover te beslissen.

“Het gaat hard met het aantal Aziatische hoornaars. Niet alleen in Vlaanderen, maar in gans Europa. Ze is sinds 2017 aanwezig in Vlaanderen en dat door slechts één nest dat via tuinbouw werd geïmporteerd in Frankrijk. Sinds toen is er een ernstige Europese populatie uitgegroeid. Tegelijk is er ondanks ons aandringen op Europese fora geen Europees gecoördineerde aanpak geweest van de soort, waardoor het dweilen is met de kraan open. De lucht waarin ze zich verplaatsen kent immers geen grenzen en in sommige regio’s wordt ze niet of niet meer bestreden. Toch doen we binnen onze bevoegdheden wat kan om de overlast te beperken”, besluit Demir.

Kabinet Demir