Startpagina Varkens

100 jaar Finland: Varkens houden op het scherp van de snede

“Alleen de beste 5  % van de Finse varkenshouders verdient genoeg. Het is een moeilijke markt”, zucht de Finse Hannu Koivisto, die enkele jaren geleden na 25 jaar varkens produceren zelf zijn bedrijf moest sluiten. In 1995 telde Finland 6.249 varkenshouderijen, nu zijn dat er nog maar 680. Hoe blijven zij rendabel, en (hoe) draagt de rest van de Finse varkensketen daartoe bij? In het kader van 100 jaar Finland kon Landbouwleven een Fins varkensbedrijf bezoeken.

Leestijd : 5 min

1,60 EUR, zoveel ontving varkenshouder Mika Vuorinen voor een kilo varkensvlees (karkas) in augustus 2017. Dat betekent een zeker herstel, want nog niet zo lang geleden moest hij het stellen met minder dan 1,40 EUR/kg. Het niveau van voor de meest recente crisis, toen Rusland zijn grenzen sloot voor Europees varkensvlees, is evenwel nog niet bereikt (1,80 EUR/kg).

Hoe houdt Mika het hoofd boven water in zo’n volatiele markt? “Om de moeilijke jaren door te komen kan je eigenlijk niet anders dan er nog andere zakelijke bezigheden op na houden”, geeft hij toe. Zo zet hij zijn landbouwmachines ook in voor het ontginnen van turf en in de bouw. “De varkenshouderij blijft niettemin de hoofdzaak voor ons, zowel wat arbeidstijd als inkomen betreft”, klinkt het gedreven.

Vuorinen

Pork Production

De 37-jarige varkenshouder vormt de vierde generatie die werkt op het bedrijf. Dat is al sinds 1914 in handen van zijn familie. In 2006 nam hij de bedrijfsvoering over. Zijn vader Pekka en vrouw Jaana helpen op drukke momenten. Ook de drie jonge kinderen, Annika, Ville en Vilma steken, naar eigen kunnen, graag een handje toe.

Mika bewerkt in totaal 204 ha land. Ongeveer de helft daarvan pacht hij. Gerst en tarwe voor de varkens nemen het grootste deel van het land in. Daarnaast zorgen koolzaad, haver en rogge voor voldoende teeltrotatie. Die gewassen verkoopt Mika aan de industrie. Samen met drie andere landbouwers uit de buurt vormt hij een machinering om de kosten te drukken. Dat is vooral interessant omdat in Finland graan na het oogsten gedroogd moet worden in een oven.

Leveringscontract

per 6 maanden

92  % van het varkensvoer produceert Mika zelf. De overige 8  % bestaat uit vitamines, mineralen en aangekocht krachtvoer. Daarin vind je amper soja. Het grootste deel bestaat uit vloeibare gerstdraf, een nevenproduct van vodka. Hij koopt dit aan bij de veevoedertak van vleesopkoper Atria: A-Rehu (zie kader). Zij berekenen ook de rantsoenen.

Dit vleesbedrijf koopt ook Mika’s afgemeste varkens op. “We werken met zesmaandelijkse productiecontracten”, licht Hanna Kasari van Atria toe. “Die worden gewoonlijk meteen vernieuwd. We zijn een vleesbedrijf, maar we leven voor de veehouders.” Het lijkt commerciële prietpraat, maar het feit dat zo’n 80  % van het bedrijf eigendom is van drie landbouwcoöperaties sterkt haar bewering.

Verweven met Atria

“De betrokkenheid van Atria gaat nog verder”, vervolgt ze. “We helpen onze varkenshouders met hun bedrijfsvoering. We zorgen voor het transport van de dieren, dienen projecten in - momenteel goed voor meer dan 10 miljoen EUR - bij de Europese Unie (EU), geven managementstraining in onze ‘Bacon Academy’, zorgen voor een benchmark systeem zodat veehouders weten waar ze staan ... Verder zijn we actief in de fokkerij, financiële dienstverlening en het onderzoek. We hebben twee pilootbedrijven.”

De varkens van Mika zijn afkomstig van drie nabijgelegen biggenbedrijven. De zeugen zijn het resultaat van een kruising tussen Landrace en York, met het oog op vruchtbaarheid en goed ouderschap. Duroc-beren zorgen op hun beurt voor een beter groeipotentieel van de biggen. Ook hierbij is Atria betrokken. Samen met een ander vleesverwerkend bedrijf zijn ze eigenaar van fokkerij Finnpig.

Finse prestaties

Jaarlijks mest Mika zo’n 6.500 varkens af. In 2016 wogen de varkens bij aankomst op het bedrijf al 31,8 kg. Zij verbleven 89 dagen in afmesting en werden geslacht op 121 kg, met een gemiddeld karkasgewicht van 90,3 kg. Het mager vleespercentage ervan is 59,4  %. De Belgische vleesvarkens arriveren vroeger (richtwaarde 22 kg), worden langer afgemest (richtwaarde 125 dagen) en hebben een hoger mager vleespercentage (streefwaarde hoger dan 62  %), volgens aanbevelingen van de Katholieke Hogeschool Kempen (KHK, nu Thomas More Kempen) uit 2012.

Hoe efficiënt zijn de Finse varkenshouders nu precies? Mika kan alvast uitstekende cijfers voorleggen. Hij bereikte in 2016 een dagelijkse gewichtstoename van 1.007 g, wat goed overeenkomt met het gemiddelde van alle producenten die leveren aan Atria. In 2015 haalde de gemiddelde producent van Atria een dagelijkse toename van 998 g, meer dan het Deense (984 g), Amerikaanse (817 g) of Belgische (678 g) gemiddelde.

De varkens van Mika aten in 2016 gemiddeld 2,81 kg/dag. Dat getal delen door de dagelijkse gewichtstoename levert een voederconversie op van 2,79. Belgische varkenshouders mikken op een voederconversie van 2,75 volgens de KHK. In totaal produceren de Finnen zo’n 190 miljoen kilo varkensvlees per jaar.

Geavanceerde infrastructuur

Het voeder dat hij zelf teelt en wat hij aankoopt mixt Mika zelf. Doorheen de cyclus gebruikt hij drie verschillende mengelingen. Voederen gebeurt met een volledig geautomatiseerde installatie voor vloeibaar voeder van Pellon Group (zie kader), een belangrijke toeleverancier voor de Finse varkensketen.

De vleesvarkens zijn het resultaat van een driewegskruising: hybride zeugen (Landrace en York) worden gekruist met Duroc-beren.
De vleesvarkens zijn het resultaat van een driewegskruising: hybride zeugen (Landrace en York) worden gekruist met Duroc-beren. - ©Maataloustoimittajat

In de stallen installeerden Jaana en Mika een warmtewisselaar, ook van Pellon Group. Die onttrekt warmte aan de verse mest van de varkens en geeft die door aan het water in een buizensysteem. Via een compressiepomp gaat er heet water naar vloerverwarming en buizen op de muren. Zo verwarmt het koppel de stal. Een bijkomend voordeel is dat koude mest veel minder broeikasgassen afgeeft, wat de omgeving veiliger maakt en beter is i.v.m. de opwarming van het klimaat.

Herstel?

De Finse varkenshouderij concentreert zich voornamelijk in het zuidwesten van het land, niet toevallig ook de regio met het meeste graan. Om de varkensteelt ondanks de uitdagende weersomstandigheden ook in het noorden van Finland in stand te houden, gaf de overheid subsidies, maar dat moest ze staken omdat ze in strijd waren met de Europese wetgeving.

In 2014 dook de Afrikaanse varkenspest op in Polen, Litouwen en later ook in Letland en Estland. Rusland sloot bijgevolg zijn grenzen voor Europees, en dus ook Fins, varkensvlees, hoewel de gebeurtenissen in Oekraïne meer met die beslissing te maken hadden. Dat leidde ertoe dat de varkensprijs onder de productiekost zakte. Hoewel de prijs zich momenteel herstelt, blijft het krabben en met andere activiteiten bijverdienen voor Finse varkensboeren.

D.C.

Lees ook in Varkens

Meer artikelen bekijken